Στον επικό Μακεδονικό Αγώνα στις αρχές του εικοστού αιώνα,
στρατεύθηκε σύσσωμος ο Ελληνισμός, όχι μόνο γεωγραφικά από τους εντόπιους
Μακεδόνες έως τους αδελφούς Κυπρίους, είτε ταξικά, όπως αποδεικνύει η περίπτωση
του Παύλου Μελά, οποίος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογενείας, αλλά και
μορφωτικά, με την ενεργή συμμετοχή πνευματικών ανθρώπων, σαν του Κωνσταντίνου
Μάνου, του επονομαζόμενου "Μακεδονομάχου ποιητή''.
Ο Κωνσταντίνος Μάνος γεννήθηκε το 1869 στην Αθήνα. Ο πατέρας
του, Θρασύβουλος Μάνος, ήταν στρατηγός και καταγόταν από την ομώνυμη
φαναριώτικη οικογένεια με απώτερη καταγωγή την Καστοριά, ενώ η μητέρα του
Ρωξάνη Μαυρομιχάλη, από την ιστορική οικογένεια των Μαυρομιχάληδων.
Σπούδασε νομική στη Λειψία της Γερμανίας και φιλοσοφία στην
Οξφόρδη της Αγγλίας. Διετέλεσε καθηγητής της αυτοκράτειρας της Αυστρίας
Ελισάβετ. Πρωτοστάτησε στη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων
των Αθηνών το 1896 και υπήρξε ιδρυτής του αθλητικού συλλόγου Α.Ο. Αθηνών.
Με την κήρυξη της Κρητικής Επανάστασης πήγε στην Κρήτη όπου
ηγήθηκε του Ιερού Λόχου, που δημιούργησε. Διάφορες απογοητεύσεις τον οδήγησαν
να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να ταξιδέψει αρκετά, φτάνοντας μέχρι την μακρινή
Αλάσκα. Επέστρεψε αργότερα στην Κρήτη όπου διετέλεσε δήμαρχος Χανίων την
περίοδο 1900 - 1902.
Η αγωνιστική του δράση όμως, δεν περιορίστηκε στην Κρητική
Επανάσταση, αλλά έλαβε μέρος επίσης στον Μακεδονικό Αγώνα, με το ψευδώνυμο ''
Μιχαηλίδης ''. Το 1905 έλαβε μέρος στην κρητική συνέλευση του Θερίσσου, ενώ
ήρθε σε αντιπαράθεση με τον πρίγκιπα Γεώργιο, Ύπατο Αρμοστή της Κρητικής
Πολιτείας. Το 1909 πήρε μέρος στο Κίνημα του Γουδί. Στη συνέχεια διορίστηκε
αντιπρόσωπος και στις δύο αναθεωρητικές Βουλές που ακολούθησαν.
Τελευταίος του αγώνας ήταν η συμμετοχή του στους Βαλκανικούς
Πολέμους του 1912 - 13, όπου ήταν αρχηγός στρατιωτικού σώματος το οποίο
συνέδραμε στην απελευθέρωση της Πρέβεζας.
Τον Απρίλιο του 1913 είχε τραγικό θάνατο όταν το αεροπλάνο
στο οποίο επέβαινε συνετρίβη στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, κατά την διάρκεια
αναγνωριστικής πτήσης Βουλγαρικού στρατοπέδου.
Ο Κωνσταντίνος Μάνος, αν και απεβίωσε στο τεσσαρακοστό έτος
της ηλικίας του, έγραψε αρκετά ποιήματα, τα οποία δημοσίευσε στην μοναδική
ποιητική συλλογή που εξέδωσε υπό τον τίτλο ''Λόγια της Καρδιάς''. Η συλλογή του
τιμήθηκε με τον πρώτο έπαινο στον ''Φιλαδέλφειο" διαγωνισμό. Πρωτοστάτησε
επίσης στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, με τον έτερο ηρωικό άνθρωπο των
ελληνικών γραμμάτων, Λορέντζο Μαβίλη. Τέλος, το 1905 εξέδωσε μετάφραση του
μνημειώδους έργου του τραγικού ποιητή Σοφοκλή, την ''Αντιγόνη'', στη δημοτική,
γεγονός πρωτοποριακό για την εποχή του.
Γεώργιος Γκιούρας
ΛΑ.Σ.Ι.ΤΑ. Θεσσαλονίκης
ΛΑ.Σ.Ι.ΤΑ. Θεσσαλονίκης