Α΄μέρος
Το ομιχλώδες τοπίο είχε αρχίσει προσφάτως να καταλαγιάζει,
ενώ η οσμή του αίματος έμοιαζε να χάνεται από τις θνητές μνήμες της ολοένα
ακμάζουσας, τόσο αρχιτεκτονικά όσο και πληθυσμιακά Αθήνας. Οι βροντεροί ήχοι
που συνήθισαν να κοσμούν με τις νότες τους, τις απόκρημνες πλαγιές και τις
απάτητες κορφές, φάνταζαν ξεθωριασμένες, μέσα στην πλάνη της φιλελεύθερης
επιδημίας. Ενώ, τα ατίθασα κύματα της σπαρασσόμενης θάλασσας είχαν παύσει να
αφρίζουν πέριξ των διάσπαρτων παρηκμασμένων σανίδων ξύλου, που τύχαιναν να
επιπλέουν στα ανοιχτά της Μάνης και ολάκαιρο το γαλάζιο πλαίσιο του Αιγαίου. Κι
ενώ, οι χαρτούρες που ψηφίζονταν στη γη της Αττικής, άγγιζαν πλέον τη Θεσσαλία·
η νήσος των Κρητών παρέμενε έρμαιο της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Η προσφάτως απελευθερωμένη Ελλάς είχε ήδη προφτάσει να
γευτεί τον τοκογλυφικό αέρα που με περισσή ευλάβεια της είχαν προσφέρει, πολλοί
κατ'όνομα Άγγλοι, ή ίσως Γάλλοι. Η μισόγυμνη περιφερόμενη κόρη, στεκόταν πλέον
με θαυμαστή σταθερότητα επάνω στους ώμους των κηδεμόνων της. Επιζητώντας να
τρέξει, έχοντας όμως πλήρως αγνοήσει την ανάγκη να μάθει να ορθοποδεί. Άλλωστε,
οι ομοβροντίες των κολασμένα φλεγόμενων μεταλλικών κυλίνδρων είχαν
αντικατασταθεί, από ατονικές και οκνηρές συνήθειες. Οι νευρικές λογομαχίες
ανδρών υπερήφανων και ετοιμοπόλεμων, είχαν αντικατασταθεί από ανόητες
γκραβούρες που να στοιχειώνουν τις φυλλάδες. Από βαρύγδουπες δηλώσεις
κοινοβουλευτικές, κι τσακωμούς θηλυπρεπείς για παίγνια αλλόκοτα και
κερδοσκοπικά.
Με Ιδέες, πραγματικά μεγάλες,
δίχως όμως τα σχέδια προς υποστήριξη των. Λόγια βλακώδη, με μόνο στοίχημα την
ήττα.
Εισερχόμενοι ειδικότερα στην κατάσταση της χώρας, το Κρητικό
Ζήτημα είχε αρχίσει να λαμβάνει πρωταρχικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της
Ελλάδας, ήδη από το 1880 με συνεχείς επαναστάσεις των Κρητών έναντι του
ισλαμικού ζυγού. Παρά το γεγονός, ότι η Συνθήκη του Βερολίνου (1878) δέσμευε
την Οθωμανική Αυτοκρατορία να παραδώσει περισσότερες ελευθερίες στους Έλληνες
της μεγαλονήσου, εσκεμμένα όχι απλώς καθυστερούσε ως προς την εφαρμογή τους,
αλλά και τις υπέσκαπτε. Η Υψηλή Πύλη διατηρούσε τις αναταραχές, οπλίζοντας
θρησκευτικά τους διάφορους μουσουλμανικούς θύλακες του νησιού. Φυσικά, οι
γηγενείς Έλληνες διατράνωναν πλείστες φορές το ανάστημα τους, αντιμετωπίζοντας
τις ορδές άτακτων που υπέθαλπε ο συν τοις άλλοις παρών Οθωμανικός στρατός. Με
το ξεσηκωμό των Κρητών το 1895, ο σουλτάνος αποστέλλει ενισχύσεις, ενώ από το
Ελληνικό κράτος σπεύδουν εθελοντικές μονάδες, καλύπτοντας το κυβερνητικό κενό.
Παράλληλα, οι άμεσα εμπλεκόμενες Μ. Δυνάμεις επίσης αποστέλλουν πλοία στην
περιοχή, για τον έλεγχο της όλης κατάστασης. Τον Ιανουάριο του 1897, λαμβάνει
χώρα το αποκορύφωμα της έντασης και της βίας με τους εντόπιους Κρήτες να
μάχονται λυσσαλέα, για την επιβίωση τους, τη στιγμή που οι μουσουλμάνοι δρουν
ανεξέλεγκτα με τις ευλογίες των αυτοκρατορικών δυνάμεων ασφαλείας.
Παραταύτα, το Ελληνικό κράτος έχοντας ήδη υποστεί τις
ακραιφνείς συνέπειες του άκρατου καπιταλισμού, είχε πτωχεύσει δια χείρας Χ.
Τρικούπη. Κι ενώ, οι οικονομικές συνέπειες έπλητταν σύσσωμο το λαό, το
γεωστρατηγικό παιχνίδι λάμβανε ισχυρές προεκτάσεις, μια περίοδο που η Ελλάδα
είχε καταστεί αποδυναμωμένη. Ασφαλώς, οι οικονομικές δυσχέρειες δεν είχαν τον
πρωταγωνιστικό ρόλο, όσον αφορά τη παραπαίουσα λειτουργία του κράτους. Μία
κρατική υπόσταση, ουσιαστικά αλωμένη από το κομματικό συμφέρον και την ανούσια
πάλη για τον έλεγχο του υπέρμετρα πελατειακού κράτους. Αντί μίας συντεταγμένης
απάντησης στις διπλωματικές προκλήσεις της εποχής, η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη,
αλλά και οι αντιπολιτευόμενες κομματικές οργανώσεις αδυνατούσαν να επιτελέσουν
τις πρέπουσες ενέργειες, προς το συμφέρον της πατρίδας.
Την ίδια εποχή, και ενώ το πολιτικό πεδίο της χώρας μένει
ανίκανο των καιρών, συνεπικουρούμενο από την απάθεια του παλατιού· μία νέα
πολιτική, μα μη κυβερνητική δύναμη γιγαντώνεται. Ουσιαστικά, ένας σύνδεσμος
πολιτικών, εκπαιδευτικών, επιφανών και μη πολιτών. Η «Εθνική Εταιρεία» ιδρύθηκε
ώστε να διαδραματίσει το ρόλο εκείνο, που το κράτος φάνηκε ανίκανο να αναλάβει
αποτελεσματικά. Έχοντας εξαπλωθεί, τόσο στο στράτευμα, όσο και σε πλούσιες
παροικίες ομογενών, η Εταιρεία παρά τις όποιες αποτυχίες της, στάθηκε υπεύθυνη
για την εξόπλιση και αποστολή εθελοντικών αντάρτικων σωμάτων στη Κρήτη, αλλά
και τη Μακεδονία. Αντιμετωπίζοντας αφενός τα βαρβαρικά κατακάθια που
λυμαίνονταν την γη του Ιδομενέα, και αφετέρου προστατεύοντας τους Ελληνικούς
πληθυσμούς από τους αιμοδιψείς Βούλγαρους κομιτατζήδες.
Στα πρόθυρα εμφύλιου κλονισμού, με μεγάλες διαδηλώσεις να
πραγματοποιούνται ενάντια στην οκνηρή στάση της κυβέρνησης, τη στιγμή που η
επανάσταση στη Κρήτη μαίνεται· η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη υποχωρεί,
αποστέλλοντας τις αρχές Φεβρουαρίου στην Κρήτη μικτό απόσπασμα υπό τον
Τιμολέοντα Βάσσο, με σκοπό την αποτροπή εκ νέου ενίσχυσης του νησιού από τους
Οθωμανούς, αλλά και την κατάληψη του. Παράλληλα, οι Μ. Δυνάμεις αποβιβάστηκαν
στα Χανιά, καθιστώντας τη Κρήτη υπό διεθνή έλεγχο, ακινητοποιώντας
τοιουτοτρόπως και την Ελληνική αποβατική δύναμη· η οποία όμως δεν χάνει την
ευκαιρία να κατατροπώσει υπέρτερη δύναμη Τούρκων, καθώς σε άμυνα. Στις χλιαρές
διακοινώσεις των Δυνάμεων η κυβέρνηση εκφράζει κατηγορηματικά την αντίθεση της,
φοβούμενη τη λαϊκή κατακραυγή. Ανήμερα της απόρριψης της διακοίνωσης στις 18
Φεβρουαρίου, το Ελληνικό κράτος κηρύσσει επισήμως γενική επιστράτευση, η οποία
όμως είχε ξεκινήσει αθόρυβα δύο ημέρες πριν...
Αντεπίθεση, ( Β' Μέρος )
Αντεπίθεση, ( Β' Μέρος )