Δευτέρα 6 Ιουλίου 2015

H « χειρώνειος ή μαιάνδριος λαβή »




H « χειρώνειος ή μαιάνδριος λαβή »
Ένας θνητός που νίκησε μια θεά και την νυμφεύθηκε είναι ο βασιλέας της Φθίας ο Πηλέας. Κάποτε στο σεληνόφως είδε μια πανέμορφη θεά να χορεύει με τις Νηριήδες. Ήταν η θεά Θέτις που η προφητεία του Προμηθέα την ανάγκαζε να παντρευτεί θνητό, ώστε να μην γεννηθεί αυτός που θα ανέτρεπε τον παντοδύναμο Δία. 


Ο Πηλέας γοητευόταν από την θεική ομορφιά, αλλά αναρωτιόταν πως μπορούσε αυτός θνητός να αποκτήσει τη Θέτιδα ως σύζυγο αφού ήταν Θεά. Τότε ρώτησε τον σοφότατο Κένταυρο Χείρων που κατοικούσε στο όρος Πήλιο και εκείνος τον συμβούλευσε όταν τη δεί να χορεύει στο ίδιο μέρος τη νύχτα να την αρπάξει , να την εναγκαλιστεί όσο πιο σφικτά γίνεται και να μην την εγκαταλείψει όσες μεταμορφώσεις και αν επιχειρήσει. Ο Πηλέας έντονα παθιασμένος για τη Θέτιδα υπόμενε κάθε μεταμόρφωσή της, κρατώντας την με μια λαβή σφικτά στην αγκαλιά του. Το υπέροχο αυτό θέμα απεικονίζεται έξοχα στο εσωτερικό ερυθρόμορφης κύλικας πέρι του 500 π.Χ., εκτιθέμενης στο Μουσείο Βερολίνου. Η θαυμάσια αυτή απεικόνιση παρουσιάζει τον Πηλέα, να αψηφά τα φίδια της θεικής μεταμόρφωσης που τον δαγκώνουν παντού, καθώς και τον λέοντα που ωρύεται γαντζωμένο στην πλάτη του. Ο Πηλέας νικά την πεντάμορφη Θεά χρησιμοποιώντας τη « Χειρώνειο λαβή «, τον Μαίανδρο ευρύτερα γνωστό, αυτό το διάσημο Αρχαιοελληνικό σύμβολο. 



Η χειρώνειος λαβή έμεινε στην Ιστορία και χρησιμοποιείται ακόμα στο άθλημα της πάλης για να δεσμεύσει ο ένας αντίπαλος τον άλλο. Τα λεξικά πράγματι επιμένουν
στη στερεότυπη άποψη, πως ο μαίανδρος είναι το διακοσμητικό σχήμα που υπενθυμίζει τους ελιγμούς του ποταμού της Καρίας Μαιάνδρου, όπου πρωτοευρέθη και εκ του οποίου έλαβε το όνομα. Πιθανόν να έλαβε την επωνυμία από τον ποταμό στον οποίο πλησίον ανακαλύφθηκε, αλλά δεν είναι δυνατόν να πιστευθεί πως το παγκόσμιο σύμβολο του Ελληνισμού, απεικονίζει με πάθος τους ελιγμούς ενός αγνώστου εν πολλοίς ποταμού.

Από το πλήθος των Αρχαιοελληνικών αγγειογραφικών αναπαραστάσεων σαφώς διαφαίνεται ότι η λαβή αυτή, αποτελούσε το ιδιαίτερο ίσως και ιεροπρεπές έμβλημα των Θεομάχων Ελλήνων Ηρώων! Την « μαιάνδριο λαβή « όπως δικαίως πλέον αποκαλείται, τη χρησιμοποιεί κατ΄ επανάληψη ο κατεξοχήν Θεομάχος Ηρακλής, όπως φαίνεται ακριβέστατα από την αριστουργηματική απεικόνιση της πάλης του Ηρακλή με τον Θεό Τρίτων σε αγγειογραφία του 550 π.Χ., η οποία φυλάσσεται στο Μουσείο Ταρκυνίας, όπου παρατηρείται ο Τρίτων να πασχίζει μάταια να ανοίξει τα έγκλειστα με την μαιάνδριο λαβή δάκτυλα του ανίκητου Ήρωα, μπροστά από το στήθος του! Την ολοφάνερη σχέση διακοσμητικού μαιάνδρου και μαιάνδριας λαβής μπορεί κάποιος εύκολα να διαπιστώσει στο σύμπλεγμα Πηλέα – Θέτιδας όπου η αξία της εν λόγω λαβής στο κέντρο της παράστασης υπερτονίζεται στεφανωμένη περιμετρικά από τον σχηματοποιημένο πλέον μαιάνδριο συμβολισμό. Επίσης δεν πρέπει να είναι τυχαίο ότι πλήθος αγγειογραφιών που υπαινίσσονται θεική ήττα, στεφανώνονται συχνά από μαίανδρο. Συμπεραίνεται λοιπόν πως δεν είναι καθόλου τυχαία η ευρύτατη διάδοση κατά την αρχαιότητα του παραπάνω μαιανδρικού συμβολισμού. Αποτελούσε ένα διαχρονικό δώρο των μυθολογικών χρόνων, στους κλασσικούς και νεώτερους χρόνους των μεσογειακών απογόνων του Έλληνα. 



Μια γραμμική παραγγελία των προγόνων μας για μάχη ενάντια στο αδύνατο. Μια υπέροχη σχηματική υπενθύμιση ότι το μυστικό της Νίκης κρατείται στα δυο χέρια και αν δεν επαρκούν, τότε ενώνονται με άλλων Συναγωνιστών τα χέρια σε ένα αρμονικό αδιάσπαστο σύνολο Ελληνοπρεπούς, νικηφόρας, Μαιανδρικής αλυσίδας. 

 Γεώργιος Γκιούρας, ΛΑ.Σ.Ι.ΤΑ.